نامه ای از یکی از پژوهشگران در باب گفتگوهای اخیر

در این روزها که اساتید روشنفکری که عنوان با ارزش و ستبری همچون «جامعه شناس» را بر دوش می کشند، سرگرم بحث و گفتگو (گفتگوی رسانه¬ای در ورای شبکه های مجازی) پیرامون موضوعات بسیار حساس و مهمی چون زبان، هویت، فرهنگ، ملیت و ... هستند و بحث های آنها نقل هر محفل روشنفکری شده است، با نکته بسیار مهم و حساسی مواجه شدم: مدارک دانشگاهی و رزومه علمی.
ای کاش هابرماس و میشل فوکو شاهد این شاهکار نوین اساتید ایرانی بودند که شرایط ورود به بحث تخصصی (آن هم نه در قالب گفتگوی رودررو بلکه مجازی) داشتن مدارک دانشگاهی هست. بی شک هابرماس با این رویکرد نوین ایرانی دیگر دنباله گفتگو بر مبنای مفاهمه را پی نمیگرفت. استادی که لقب جامعه شناس بودن آن در دانشگاه تهران را حتی کامیون 10 چرخ نیز نمی تواند حمل کند به مثابه آن کارمند شهرداری می ماند که که گفتگو با رفتگر خیابان را در شأن خود نمی داند.
ویژگی کشورهای جهان سومی همین است که در گفتگو دور یک میز آن هم به صورت مناظره همیشه یک لای چرخ می لنگد. نگاه تیز بین هر پژوهشگری بی شک متوجه این موضوع خواهد بود که اگر دیدگاه یک استاد جامعه شناس بدون هیچ غرض ورزی و مبتنی بر درک و آگاهی دانشگاهی باشد، بدون هیچ تاملی برای بحث و گفتگوی رودررو آماده خواهد بود. ولی ما شاهد این نوع بحث و گفتگو میان اساتید نبودیم.
و اما ما همیشه برای فرار از گفتگوی تخصصی و رودررو حربه ای در آستین خود داریم: زیر سوال بردن شخصی که موضوع حساسی همچون زبان را پیش کشیده است با جملاتی همچون رزومه علمی واهی، مدارک دانشگاهی خیالی، انتساب به پان بودن و تجزیه طلب.
در این 25 سال آثار و افکار بسیاری از جامعه شناسان و روشنفکران ایرانی را دنبال کرده و به جرات می توانم بگویم جناب دکتر سیدجواد میری مینق با آگاهی و دانشی که نشان از درک عمیق ایشان از مقوله هویت، زبان و فرهنگ است،  مباحثی بسیار عمیق و حساسی را مطرح کرده اند که روشنفکران و جامعه شناسان را به واکاوی آن فرا می خواند. این فراخوان برای بحث و گفتگو با رعایت شأن و منزلت متقابل (همچنان که در ادبیات ایشان در گفتگو از آن سراغ دارم) انجام گرفته است. اما هیهات از این بیغوله بازار که روشنفکران دیگر به جای بحث و گفتگو، با توهین و زیرسوال بردن و بی سواد دانستن ایشان به خیال خود به دنبال راهی برای گذر از این گفتگو هستند.
به قول دکتر شریعتی: «بیش از آنچه تو به من بیاموزی من از تو آموختم.»

رامین رضایی. پژوهشگر شهرسازی.